အဂတိလုိက္စား လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ (၂)

                                        -ေမာင္ျမား

ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးမ်ား အပါအ၀င္ အစိုးရယႏၱရားႀကီး အတြင္းရွိ တာ၀န္ရွိသူမ်ား လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ရွိေနေၾကာင္း၊ အဂတိလိုက္စားလ်က္ ရွိေၾကာင္း သက္ဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းကို တုိင္ၾကားသည့္အခါ လိပ္မူ တုိင္ၾကားသည့္ အဖဲြ႔အစည္းမွ သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိ လူပုဂိၢဳလ္မ်ားသည္ ေညာင္ျမစ္တူး ပုတ္သင္ဥ ေပၚမည္ စိုးေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း (၀ါ) ဆက္စပ္ေနသည့္ အျခား အေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ လည္းေကာင္း လံုး၀ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိခဲ့ . . .

ယခင္အပတ္မွအဆက္

၂။ လက္ေဆာင္ (Gift)

မ်ားေသာအားျဖင့္ ေငြေၾကး ပါ၀င္ေလ့မရွိ။ သို႔ရာတြင္ ယမကာ ႏွစ္သက္သူ အႀကီးအကဲမ်ား အတြက္မူ သာမန္ Black, Red ႏွင့္ Blue ၀ီစကီမွသည္ Louis Thiteen ကဲ့သုိ႔ တန္ဖုိးႀကီး ၀ီစကီ ပုလင္းမ်ားအထိ ပါ၀င္သည္။ ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔၏ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားတြင္ ၀ါကၽြတ္၊ သႀကၤန္၊ ခရစၥမတ္၊ Eid အခါသမယမ်ားတြင္ လူႀကီးသူမမ်ား ေဆြမ်ဳိး သားခ်င္းမ်ားသို႔ ဂါရ၀ျပဳျခင္း လွဴဒါန္းေပးကမ္း ေထာက္ပံ့ျခင္း ေတြႏွင့္ ဆက္စပ္ၿပီး “လက္ေဆာင္” ေတြပါ ေရာယွက္ ပါ၀င္လာပါသည္။

လက္ေဆာင္သည္ သာမန္ “ျခင္း” (Gift Busket) မွသည္ တန္ဖုိးႀကီး ေမာ္ဒယ္ျမင့္ ကားမ်ားအထိ ပမာဏ ႀကီးလာေလ့ရွိသည္။ လက္ေဆာင္ျဖင့္ လာဘ္ထုိးရာမွ “လက္ေဆာင္ျခင္း (Gift Busket) ယဥ္ေက်းမႈမ်ား ရန္ကုန္ အပါအ၀င္ ၿမိဳ႕ႀကီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ထြန္းကားလာသည္။ အထူးသျဖင့္ အစုိးရဌာနမ်ား ႐ုံးအဖြဲ႕ အစည္း (Office complex) မ်ားတြင္ Gift Shop Culture ထြန္းကား လာသည္ႏွင့္အမွ် ယင္းဆုိင္မ်ားလည္း မႈိလုိ ေပါက္လာေတာ့သည္။ တစ္ခ်ိန္ကြင္ (Gift Season) လက္ေဆာင္ ရာသီ ရွိခဲ့ေသာ္ျငားလည္း ယခု ေနာက္ပုိင္းတြင္ အဆုိပါ Gift Shop မ်ား ရာသီမေရြး ေရာင္း၀ယ္ ေဖာက္ကား လာၾကသည္။ ယင္းအခ်က္ကုိ ၾကည့္လွ်င္ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈေတြ မည္၍မည္မွ် အထိ “ေတာထ” ေနသည္ ဆုိသည္ကုိ တြက္ခ်က္လုိ႔ ရသည္။

၃။ ၿငိမ္ေဆး

လာဘ္ယူသင့္မယူသင့္ စိတ္ဒိြဟ ျဖစ္ေနသူကို ယူျဖစ္ေအာင္ စည္း႐ုံးသိမ္းသြင္း ျဖားေယာင္းၿပီး ေက်နပ္သြားေအာင္ လာဘ္ထုိးသည္။ Offer လုပ္သူက က်ဳံးသြင္း ကမ္းလွမ္းေသာ လာဘ္ေပးနည္း တစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။

၄။ ပုံမွန္၀င္ေငြအျပင္ အျခားနည္းမွရေသာ အခြင့္အေရး (သို႔) ရာထူးလုပ္ငန္း သဘာ၀အရ ရရွိေသာ အက်ဳိးခံစားခြင့္ (Perk)

Perk  သည္ “ေရေလာင္း”သည္ ဟုလည္း အဓိပၸာယ္ ရသည္။ “ေရမလာလွ်င္ ေရမလာ”ဆုိသည့္ စကားအသစ္ သည္ အထင္အရွား ျဖစ္လာသည္။

၅။ အေပၚယံမလုိင္ကုိ ကဲ့ယူျခင္း (Skimp)

ရရွိသည့္ ခြဲတမ္း၊ ဘတ္ဂ်က္၊ ေ၀စု အစရွိသည္ မ်ားထဲမွ မိမိအတြက္ ဦးဆုံး ဖယ္ထားသည္။ ဒုတိယ ဦးစားေပးအျဖစ္ မိမိႏွင့္ ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ ထားၾကသည့္ Chronies မ်ားအတြက္ ခ်န္သည္။ က်န္သည့္ အနည္းအက်ဥ္း ေလာက္ကုိသာ အမ်ားျပည္သူ ခြဲတမ္းခ်ေတာ့သည္။

၆။ ဘက္လုိက္မႈ ( Favouritism)

အဂတိလုိက္စားမႈ အေျခခံျဖစ္သည့္  “တစ္ပတ္စဥ္တည္းကပါ” (Sameintake) “အစ္ကုိႀကီး၊ ညီေလး” ”အဘ” စသည့္ လူပုဂၢိဳလ္စြဲႏွင့္ ေဒသစြဲ၊ လူမ်ဳိးဘာသာစြဲ စသည့္ ဘက္လုိက္မႈမ်ားကုိ အေျခခံၿပီး လာဘ္ေပး လာဘ္ယူသည့္ အဂတိ လုိက္စားၾကသည္။

၇။ ေန၊ စား၊ ၿငိမ္းခြင့္မ်ား (Free Accomudation)

ယခင္အေရွ႕ Chapter မ်ားတြင္ Defination ဖြင့္ဆုိခဲ့သည့္အတုိင္း ျဖစ္သည္။ အဲဒီ Practice ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ထြန္းကားလ်က္ ရွိသည္။

၈။ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈေၾကာင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား (Sweethearrt Deal)

ယင္း အေလ့အက်င့္ သည္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေရွးမစြ ကတည္းက ထြန္းကားလာခဲ့သည့္ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္သည္။ ႏွစ္ပရိေစၦဒ ၾကာရွည္စြာ ျမန္မာျပည္တြင္ အသုံးျပဳေနဆဲ ျဖစ္သည့္ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္သည္။ မိမိ အပါအ၀င္ လူအခ်ဳိ႕၏ အက်ဳိးကုိ လုိလားသူ၊ မိမိစိတ္တုိင္းက် ခ်ယ္လွယ္ႏုိင္ခြင့္ ရွိသူ (သုိ႔) အာဏာရွင္၏ မိသားစု၀င္ တစ္ဦးဦးႏွင့္ စီးပြားေရး သေဘာတူညီမႈ (သုိ႔) ခြင္(ဂြင္) တစ္ခု အေပးအယူ ျပဳလုပ္ရာတြင္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ရရွိေရးအတြက္ ျပည္ပ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေပးသည့္ လူႀကီး သားသမီးမ်ား၊ မကင္းရာ မကင္းေၾကာင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ ေပးမႈေၾကာင့္ လုပ္ငန္းအတြက္ သေဘာတူညီမႈ ရရွိသည္။ အဲဒီအတြက္ ျပည္ပ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားဘက္မွ ႏွစ္ဖက္ အက်ဳိးေဆာင္မ်ားကုိ ေငြေၾကး၊ ပစၥည္းစသည့္ အက်ဳိးေဆာင္မ်ား ေပးရသကဲ့သုိ႔ တစ္ဖက္ကလည္း Sleeping Share Holder အခြင့္အေရးကုိလည္း ေတာင္းဆုိၾကသည္။

မသမာေၾကး၊ ျဖတ္စား ေလွ်ာ္စားေငြ (Kickbracks)

အစိုးရအဖဲြ႕အစည္း တစ္ခုခုတြင္ မိမိ လုပ္ငန္း(သို႔) မိမိ၏ပုဂၢလိက ေငြေရးကိစၥအတြက္ ေပးေဆာင္ ရမည့္ေငြထက္ ပိုၿပီး ေတာင္းခံျခင္း သို႔ရာတြင္ ယင္းေငြမ်ား ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရဘ႑ာသို႔ မည္သည့္ နည္းႏွင့္မွ် ေရာက္ရွိ မသြားေပ၊ ေရွ႕အခန္းမ်ားတြင္ ယင္းကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ အ႐ိုးစဲြေနသည့္ အဂတိ လိုက္စားမႈစ႐ိုက္ တစ္ခုျဖစ္သည္။

အလွဴေငြႏွင့္ ၀တၳဳပစၥည္းမ်ား (Donation & Property)

လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ကိစၥသည္ သိသာ ထင္ရွားေသာ အက်င့္ပ်က္မႈ တစ္ရပ္ အျဖစ္လည္း ခဲြျခားေဖာ္ျပ ႏိုင္ေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြက သတ္မွတ္ၾကသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ပထမ အတန္းအစားသည္ (ဆုိၾကပါစို႔) အဖဲြ႕အစည္း တစ္ရပ္သည္ အာဏာကို ရင္းၿပီး အာဏာကို ေျမျမႇဳပ္မိုင္းကဲ့သို႔ ျမႇဳပ္ႏွံထားသည့္အခါ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မ်ားကို တရားနည္းလမ္းတက် လုပ္ေလ့ မရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပၾကသည္။ ဒုတိယ အတန္းအစားကား အမ်ားျပည္သူ ဆႏၵမဲျဖင့္ အာဏာ ရရွိထားသည့္ အဖဲြ႕အစည္းသည္ မဲဆႏၵရွင္မ်ားအား ေမာင္းခံ ထားသည့္ ဆႏၵမဲ၏ မ်က္ႏွာမ်ားကို ေထာက္႐ႈလ်က္ အေျခအေန တစ္ရပ္ကို ဖန္တီး ေပးေစသည္ဟု ဆုိသည္။ ဤနည္းအတုိင္းပင္ မည္သည့္ ႏိုင္ငံမဟူက အာဏာရွင္တိုင္းသည္ အာဏာကို ဆုပ္ကိုင္ထားၿပီး အေျခအေန အခင္းအက်င္း တစ္ရပ္လံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ အေျခအေန တစ္ရပ္လံုးမွာ အဂတိလုိက္စားမႈ အထင္အရွား ရွိေနသည္ကို သိေနေသာ္ျငားလည္း အဂတိလုိက္စားမႈတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ ေနသူမ်ားကို အေရးယူခဲ့သည္ ရွိေသာ္ ေဘးဖယ္ ခံလိုက္ရသည့္ ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ား ေနရာတြင္ ယာယီ အစားထုိး ေဆာင္ရြက္ရမည့္ အခက္အခဲႏွင့္ အတူ ယႏၲရားႀကီး တစ္ခုလံုး ေခတၱအားျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ရပ္ဆိုင္း သြားႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆင္ေျခ ေပးသည္၊ ေဘးဖယ္ပစ္ျခင္း ႏႈတ္ထြက္ ေစျခင္းမ်ားသည္ အာဏာရွင္၏ အဂတိ လိုက္စားမႈပင္ ျဖစ္သည္။

အဂတိ လိုက္စားမႈမ်ားကို သန္းေျခာက္ဆယ္ေသာ ျပည္သူေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာတစ္ခုတည္းကို ေထာက္႐ႈလ်က္ လူသိရွင္ၾကား ေထာက္ျပ ႏိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။ လူသိရွင္ၾကား ေဖာ္ျပ ေျပာဆိုခြင့္လည္း ရွိရမည္။ အာရွႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕တြင္ အဂတိလုိက္စားမႈ ပကတိ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေဖာ္ျပေျပာဆုိ ေရးသား တင္ျပ ထားၾကသည္။ အဂတိ လိုက္စားမႈအေၾကာင္း ေရးသား ခ်က္မ်ားတြင္ အဂတိ လိုက္စားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ကိန္းဂဏန္း၊ ပမာဏႏွင့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို လက္လွမ္းမီသမွ် ေရးသား တင္ျပႏိုင္ခဲ့သည္။ ေရးသားတင္ျပ ႏိုင္သည္မွာလည္း ဒီမုိကေရစီ ႏိုင္ငံမ်ား၏ အဂၤါရပ္ေတြထဲက အခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ား ေဖာ္ျပထားသည့္အေပၚ ၾကည့္၍ အကဲျဖတ္ေရးသား ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဒီမုိကေရစီ မဟုတ္ေသးသည့္ ႏိုင္ငံဆုိၾကပါစို႔ ဖားတစ္ပိုင္း ငါးတစ္ပိုင္း ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အဂတိ လိုက္စား လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈမ်ားကို လူသိရွင္ၾကား ေဖာ္ျပ ေျပာဆုိခြင့္ မရွိ။

လာဘ္ကင္းသန္႔ရွင္းေသာအစိုးရ

(Least Corrupt State of Clean Government)

အမွန္ကေတာ့ TI က ထုတ္ျပသည့္ CPI ၫႊန္းကိန္းတြင္ Least Corrupt States  ၅ ႏိုင္ငံပါ၀င္သည္။ ၁။ Iceland ၂။ Finland  ၃။ Newzealand ၄။ Denmark ႏွင့္ ၅။ Singapore အစရွိသည့္ ႏိုင္ငံမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ အေတာ့္ကို ကုန္း႐ုန္း ထရဦးမည္ ျဖစ္သည္။ ““ျမန္မာ့အားကစား ကမၻာကို လႊမ္းရမည္”” ဆိုေသာ ေဆာင္ပုဒ္ ကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္လာႏိုင္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ Clean Government, good governance ေကာင္းမြန္ေသာ အစိုးရ၊ သန္႔ရွင္းေသာ အစိုးရ””ဆုိသည့္ ေဆာင္ပုဒ္ ကိုင္စဲြလ်က္ သံကုန္ဟစ္လ်က္ ရွိေန ေတာ့သည္။ Clean government, good governance ေျပာမယ္ဆုိလွ်င္ Perfect ျဖစ္ေသာ အစိုးရပင္ ျဖစ္သည္။ ယခုကဲ့သို႔ Perfect ျဖစ္ရမယ္လုိ႔ သံကုန္ဟစ္ေနသည္ အစိုးရအဖဲြ႕သည္-

““အစိုးရသစ္ လက္ထက္တြင္ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သန္႔ရွင္းေသာ အစိုးရ ျဖစ္ေပၚ လာေစရန္ အတြက္ ““ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ အဖဲြ႕၀င္မ်ား၊ တုိင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖဲြ႕၀င္မ်ား ျပည္နယ္ အစိုးရ အဖဲြ႕၀င္မ်ားအျဖစ္ တာ၀န္ ေပးအပ္ျခင္း ခံရသူမ်ားသည္ ၎တုိ႔၏ ေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ မေရႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အက်ဳိး စီးပြား မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ ေၾကညာၿပီး မွတ္တမ္း တင္ထားရန္ အမ်ားျပည္သူသို႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရန္ ေဖာ္ျပ ႏိုင္ရမည္ ဆုိသည့္ အဆုိသည္လည္း လႊတ္ေတာ္တြင္ ႐ံႈးနိမ့္သြားသည္။ အရာမထင္ခဲ့ေခ်။ အမ်ား ျပည္သူေတြ အက်ဳိးအတြက္ သူတုိ႔ လက္ကိုင္ထားသည္။ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သန္႔ရွင္းေသာ အစိုးရ ျဖစ္လာေစေရး ဦးတည္ သြားၾကမယ္ဆုိရင္ ပထမ ေျခလွမ္း ျဖစ္သည့္ ယင္းအဆုိသည္ မလဲြမေသြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ရာဂဏန္း ပတ္၀န္းက်င္သာ ရွိသည္။ ဒီမုိကရက္တစ္ အင္အားစု၏ အဆုိသည္ ရာႀကီးဂဏန္းရွိသည့္ လက္ရွိ Ruling Party ကို မိမိဘက္သို႔ ပါလာဖုိ႔ (သို႔) ျပည္သူ႕ အက်ဳိးႏွင့္ ယွဥ္လာလွ်င္ ျပည္သူ႕မ်က္ႏွာ တစ္ခုတည္းကိုသာ ၾကည့္ဖုိ႔ အေတာ္ စည္း႐ုံး ေဆာင္ရြက္ရမည္ ဆိုသည္ကို ပိုမို သတိခ်ပ္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ လြယ္ေတာ့ မလြယ္ကူပါေခ်။

ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီးမ်ား အပါအ၀င္ အစိုးရယႏၲရားႀကီး အတြင္းရွိ တာ၀န္ရွိသူမ်ား လာဘ္ေပး လာဘ္ယူ ရွိေနေၾကာင္း အဂတိ လိုက္စားလ်က္ ရွိေၾကာင္း သက္ဆိုင္ရာ အဖဲြ႕အစည္းကို တုိင္ၾကားသည့္အခါ လိပ္မူ တုိင္ၾကားသည့္ အဖဲြ႕အစည္းမွ သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိ လူပုဂိၢဳလ္ မ်ားသည္လည္း တိုင္ၾကားခဲ့ရသူ ကာယကံရွင္ႏွင့္ အမႈတဲြ ဆက္စပ္လ်က္ ရွိေသာေၾကာင့္ (၀ါ) တစ္ႏြယ္ငင္ တစ္စင္ပါ ျဖစ္ကုန္မည္စိုးသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ လည္းေကာင္း (၀ါ) ေညာင္ျမစ္တူး ပုတ္သင္ဥ ေပၚမည္ စိုးေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း (၀ါ) ဆက္စပ္ေနသည့္ အျခား အေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ လည္းေကာင္း လံုး၀အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မရွိခဲ့ေၾကာင္း ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ၾကသည္။ အဲဒီကိစၥအတြက္ သက္ဆိုင္ရာမွ တစ္ဆင့္ အႀကီးအကဲ ဆီသို႔ ဆက္လက္ တင္ျပ တုိင္ၾကားသည့္အခါ အႀကီးအကဲ ကိုယ္တုိင္ကလည္း ပတ္သက္ေနသူ ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္မည္။ ျဖစ္ေနျပန္သည့္အတြက္ တုိင္စသည္ တုိင္ပတ္လ်က္ ရွိေနေတာ့သည္။

ဒီမုိကေရစီ မထြန္းကားသည့္ ႏိုင္ငံအခ်ဳိ႕တြင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈႏွင့္ ေငြညႇစ္မႈ၊ ၿခိမ္းေျခာက္ ေငြေတာင္းမႈ ေတြသည္ ဘယ္ဘက္လက္ႏွင့္ ညာဘက္လက္သာ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္လည္း ကဲြျပား သည္။ သို႔ေသာ္ အႏွစ္သာရကား အတူတူသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာသူေတြ သံုးသပ္ၾကသည္။

အစိုးရ အဖဲြ႕သစ္အတြင္း ယခင္ လူေဟာင္းမ်ားကို လူသစ္မ်ားျဖင့္ အစားထုိးသည္ ဆုိရာ၀ယ္ အစိုးရ အဖဲြ႕ေခါင္းေဆာင္ ႏွင့္အတူ အရည္အေသြး မျပည့္၀သူမ်ား၊ ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ပုဂိၢဳလ္ေရး နီးစပ္သူမ်ား၊ မကင္းရာ မကင္းေၾကာင္း မရွင္းရာမရွင္းေၾကာင္း ရွိသူမ်ား (incompetent persons) မလဲြမေသြ ပါ၀င္ လာခဲ့ေသာ္ ယင္းလုပ္ရပ္သည္ Corruption ျဖစ္သည္ဟု သံုးသပ္ ေျပာဆုိၾကသည္။

ဒီမုိကေရစီ မဟုတ္ေသာ (သို႔) ဖားတစ္ပိုင္း ငါးတစ္ပိုင္းႏိုင္ငံမ်ား (သို႔) စနစ္တစ္ခုမွ အျခားစနစ္ တစ္ခုသို႔ ေျပာင္းလဲေနသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အစိုးရထိပ္ပိုင္း တာ၀န္ရွိ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ရာထူး ခန္႔အပ္ရာတြင္ အရည္အခ်င္း (Ability) သစၥာေစာင့္သိမႈ၊ သစၥာခံမႈ (Loyalty) ေပၚတြင္ မူတည္ၿပီး ခန္႔အပ္ေလ့ ရွိသည္။

ေဆြမ်ဳိး ေကာင္းစားေရး၀ါဒႏွင့္ ေနာက္လိုက္ တပည့္လက္သား ေကာင္းစားေရး ၀ါဒသည္ ဒီမုိကေရစီ နည္းက် ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ထားျခင္း မရွိသည့္ ႏိုင္ငံမ်ဳိးတြင္ Nefrohism ႏွင့္ Cronyism အက်င့္မ်ား ထြန္းကားသည္ ဆုိေသာ္လည္း ဒီမုိကေရစီ ထြန္းကားေသာ (သို႔) ဒီမုိကေရစီ နည္းက် ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ထားသည့္ အစိုးရအဖဲြ႕ ရွိရာႏိုင္ငံမ်ဳိးတြင္ပင္ ယင္းအေလ့အက်င့္မ်ား ထြန္းကားလာသည္။

လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူ အစိုးရ တာ၀န္ရွိ ပုဂိၢဳလ္မ်ား၏ အာဏာသည္ တရားမ၀င္နည္းျဖစ္ ပန္းတုိင္ ေရာက္ရွိေရး အသံုးျပဳသည့္အခါ မိမိအား ဆန္႔က်င့္သူ၊ မိမိႏွင့္ သေဘာခ်င္း မတုိက္ဆုိင္သူေတြကို အနာတရ ျဖစ္ေစလိုမႈ မ်ားသည္ Corruption အျဖစ္ ေရာက္ရွိ လာေတာ့သည္။ သာဓက အားျဖင့္ စာေပ အႏုပညာရွင္မ်ားႏွင့္ သတင္း မီဒီယာ သမားမ်ားကို မၾကာခဏ ခြင္ဆင္ဖမ္းသည့္ အမႈမ်ဳိး ျဖစ္ေပၚေလ့ ရွိရာ စာေပ အႏုပညာရွင္ မ်ားႏွင့္ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား အေရးသည္ ႏိုင္ငံေရးအရ ထင္ဟပ္ တုံ႔ျပန္လြယ္ေသာ အေၾကာင္းျခင္းရာ (Sensitive Issue) ျဖစ္လာသည္မ်ဳိး ျဖစ္သည္။

Oligareky ဟုေခၚ နည္းစံုတစ္ရပ္ကို ကိုယ္စားျပဳသည့္ အစိုးရ၊ အဖဲြ႕အစည္းႏွင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ႀကိဳးစား ညိႇထားသည့္ သတ္မွတ္ေစ်းႏႈန္း (illusive Price-Fixing) ဖိအားေပး ခံထားရၿပီး မွီခိုေနရသည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္အတူ အဂတိ လိုက္စားေတြကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း က်ဴးလြန္ၾကကုန္သည္။

အဂတိ လိုက္စားသည့္ အာဏာရွင္ႏွင့္ သူ၏ အစိုးရေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုခမ်ာ ႏွစ္ပရိေစၦဒ ၾကာရွည္စြာ အေထြေထြ အက်ပ္အတည္း အခက္အခဲႏွင့္ ခၽြတ္ၿခံဳ က်မႈမ်ားစြာကို တနင့္တပိုး ခံစားရသည္။ ျပည္သူလူထု၏ လူမႈ အဖဲြ႕အစည္းတြင္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး (The Rule of Law) သည္လည္း တစ္စစီ ျဖစ္သြားသည္။ အဂတိ လိုက္စားသည့္ အာဏာရွင္သည္ ဓနဥစၥာ ပိုးဦးႂကြယ္ၿပီး အာဏာ တည္ၿမဲေရးကိုသာ အာ႐ံုစိုက္လ်က္ ရွိရာ တုိင္းျပည္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည့္ စီးပြားေရးႏွင့္ လူမႈေရး ျပႆနာမ်ားကို ဥေပကၡာျပဳ လ်စ္လ်ဴ႐ႈေလ့ ရွိသည္။

အဂတိ လုိက္စားမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး Cossuption is the abuse of public power for primate — ဟု ကမၻာ့ဘဏ္ အဖဲြ႕အစည္းက အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုသည္”” ျပည္သူ႕ အာဏာကို ပုဂိၢဳလ္ေရး အက်ဳိးအျမတ္အတြက္ အလဲြသံုးစားျပဳသည္”” မည္၏။